Co to znaczy być Żydem? Czy częste uczęszczanie do synagogi sprawia, że jest się dobrym? Czy krytyka państwa Izrael przez Żydów klasyfikuje ich jako tych złych? Te pytania oraz wiele innych, na stałe zagościły w tożsamości amerykańskich Żydów. Emily Tamkin postanowiła zbadać ten temat dokładniej, a jej rozważania poznajemy w książce „Źli Żydzi. O żydowskiej tożsamości w Ameryce”.
Rewelacyjne studium o tym co znaczy być Żydem
Autorka od samego początku przybliża czytelnikom burzliwą historię asymilacji Żydów w Stanach Zjednoczonych. Porusza istotne kwestie społeczne oraz bada wszelkiego rodzaju konflikty. Wszystko po to, by zrozumieć, dlaczego wśród tej społeczności istnieje podział na dobrych i złych Żydów. Emily Tamkin również się z niej wywodzi. Pochodzi ona jednak z domu, w którym nie przestrzegano żydowskich tradycji. Dziennikarka nie odbyła nawet swojej bat micwy. Czy to znaczy, że nie można mówić o niej jako o Żydówce? Ta kwestia zdecydowanie nurtuje Tamkin.
By zrozumieć żydowską tożsamość, nie tylko przeprowadza dokładną analizę wydarzeń historycznych i politycznych w Stanach Zjednoczonych. Podejmuje się również rozmów z innymi członkami społeczności i próbuje zrozumieć ich zdanie w tej sprawie. Tym samym powstało wiele definicji jak chociażby ta, stworzona przez rabina Daniela Zemela z jednej z amerykańskich synagog:
Zły Żyd to ktoś, kto nie rozumie, że Tora zaczyna się od Adama. Od naszego człowieczeństwa.
Próbując wytłumaczyć tę kwestię, Tamkin rozróżnia Żydów przez pryzmat kilku istotnych kategorii: cudzoziemców; komunistów; syjonistów; zwolenników praw człowieka; prawicowców; robotników; uchodźców; amerykańskich patriotów; aktywistów. Każdej z kategorii poświęca sporą uwagę, z dokładnością analizując ich zachowania, cele i pobudki, w celu zdefiniowania ich w kategoriach „źli – dobrzy”.
Tamkin przywołuje również przykłady krzywdzących stereotypów, które poniekąd wciąż definiują obraz współczesnego Żyda. Stereotypizacja ta w dużej mierze związana jest z antysemityzmem i nie powinna mieć miejsca. Jak choćby utożsamianie sknery kochającego pieniądze z Żydem właśnie. Opisując to zagadnienie, Tamkin przywołuje ludzkie historie, które miały duży wpływ na kreowanie ich własnej tożsamości. Spotkało to również samą autorkę, która pisze o tym w ten sposób:
Czterdzieści lat później, kiedy byłam w gimnazjum, jakiś chłopak położył przede mną dziesięciocentówkę. A gdy po nią nie sięgnęłam, rzucił: „Zdałaś test na Żyda”.
Książka, po którą warto sięgnąć!
Istotną zaletą książki jest sposób, w jaki została napisana. Autorka operuje prostym i przystępnym językiem, dzięki czemu chwile spędzone z lekturą mijają szybko i przyjemnie. Ważne historyczne czy polityczne wydarzenia wyselekcjonowane zostały z dużą starannością, dzięki czemu nie ma tu nudnych zapychaczy. Postawiono na pełnowartościowy materiał. Co więcej, Tamkin opowiada historie Żydów Amerykańskich, odnosząc się również do popkultury, odwołując się choćby do twórczyni lalki Barbie – Ruth Handler.
Jak zatem autorka rozróżnia Żydów? Ci źli to według niej politycy pokroju Binjamina Netanjahu czy osoby, które popierają Donalda Trumpa. To również osoby, które dyskryminują Żydów z innych mniejszości rasowych czy tych, którzy zawierają małżeństwa mieszane. A dobrzy? To wszyscy ci, którzy szerzą w swoich przekonaniach miłość i tolerancję. Ci, którzy walczą o godność tych prześladowanych i niezrozumianych. Ostatecznie, próbę zdefiniowania żydowskiej tożsamości Tamkin podsumowuje takimi słowami:
[…] przynajmniej mam swoją mozaikę. Że mogę próbować, i wciąż, i wciąż od nowa, tworzyć właściwy obraz. Układać kafelki tak, by łodyga kukurydzy wyrastała z morza. A potem je przearanżowań. Woda spłucze ziemie, a ja niczym Noe po potopie zacznę budować na tym, co zostało. I jeszcze raz spróbuje stworzyć coś pięknego.
„Źli Żydzi” to lektura obowiązkowa dla wszystkich, którzy fascynują się historią Ameryki oraz ludności żydowskiej. Nie ma tu słabych momentów. Emily Tamkin wykonała kawał solidnej pracy, próbując jak najbardziej zaznajomić czytelnika z tematem tożsamości. Jej cel zrealizowany został w stu procentach, co czyni z książki kawał solidnej dawki wiedzy, okraszonej ciekawymi historiami.
Książkę „Źli Żydzi. O żydowskiej tożsamości w Ameryce” Emily Tamkin zrecenzowaliśmy we współpracy z Wydawnictwem Czarne, któremu serdecznie dziękujemy za udostępnienie egzemplarza recenzenckiego.
Przeczytaj również: „Biuro Przeczuć. Historia psychiatry, który chciał przewidzieć przyszłość” [RECENZJA]
